محرم..، نذر طبیعت!
با آغاز ماه محرم، هر کسی به نوعی میخواهد در عزای امام حسین(ع) خدمتی انجام دهد و خود را در زمره عزاداران ایشان قرار دهد. مراسم محرم و سوگواری برای امام حسین (ع) و یارانش با زندگی و فرهنگ ما ایرانی‌ها عجین است. در این ایام صدای نوحه و روضه از جای جای کشورمان برمی‌خیزد و همه، جامه‌ی سیاه به تن می‌کنند تا یاد سالار شهیدان را زنده نگهدارند.
یکی از رسوم قدیمی و بسیار رایج در کشور ما اطعام عزاداران حسینی است که این اقدام در جایگاه اقامه عزا برای شهیدان کربلا محسوب می شود و افراد زیادی شروع به پخش نذری های گوناگون می‌کنند. اما در سال های اخیر پخش این نذرها در ظروف یکبار مصرف بسیار رایج شده، و بشکل گسترده و مکرر این ظروف در مساجد، هیئت‌ها و تکایای مذهبی توزیع می‌شوند؛ ظروفی که باعث مرگ طبیعت و محیط زیست می‌شوند.
اواخر قرن نوزدهم، تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی شرایط زندگی را برای مردم جهان و بعدها برای طبیعت و محیط زیست متحول ساخت. زمانی که ظروف پلاستیکی اختراع شد و به سفره‌های ما راه پیدا کرد، نوید راحتی و آسایش را با خود به همراه داشت؛ غافل از اینکه چه مضراتی برای مصرف‌کنندگان به همراه دارد.
مصرف غذای گرم در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی علاوه بر اینکه سلامت و بهداشت افراد را به خطر می اندازد، به دلیل انباشته شدن در طبیعت و دیر تجزیه شدن به یک معضل و چالش اساسی تبدیل شده است و بزرگترین تهدید طبیعت و محیط زیست است.
چند سالی است که کمپینهای «نه به پلاستیک» در کشور و حتی جهان رونق بسیاری یافتهاند. این‌بار در محرم انتظار می‌رود پویش‌ها و کمپینها، کار ویژهای انجام دهند. تجزیه ظروف یکبار مصرف پلاستیکی در طبیعت ۴۵۰ تا ۷۰۰ سال زمان می خواهد، در حالی که چند سالی است ظروف یکبارمصرف با پایه گیاهی وارد بازار شده است. ظروف یکبار مصرف گیاهی در ایران دارای ۳۰ تا ۴۰ درصد مواد نشاستهای گیاهی است که همراه با ترکیبات دیگر ساخته می‌شود. این ظروف تخریب پذیر بوده و در زمان کوتاهتری نسبت به ظروف پلاستیکی در محیط زیست تجزیه می‌شوند. همچنین استفاده از ظروف شیشه‌ای و فومدار و آلومینیومی در مراسمهای ماه‌های محرم و صفر توصیه می‌شود.
شاید هیئت های مذهبی به دلیل هزینه و سرعت کار نپذیرند که از وسایل پلاستیکی استفاده نکنند اما شهروندان می‌توانند از وسایل شخصی استفاده کنند. مثلاً هر کسی قاشق یا لیوان شخصی خود را همراه داشته باشد. استفاده از لیوان شخصی همراه، یک کار کوچک است؛ اما هم حجم کار هیئت ها را پایین می آورد و هم بهداشت فردی رعایت می شود.
یکی دیگر از مسائل مهم، جمع آوری ظروف یکبارمصرف بعد از برگزاری هیئت ها است. در کشور ما فرهنگ جمع آوری زباله هنوز به شکل اصولی وجود ندارد. در کنار دریا، در جوی خیابان ها و… شاهد زباله های فراوانی هستیم. در محرم، این معضل شکل فاجعه آمیزتری به خود می گیرد. در حقیقت ریخته شدن انبوهی از ظروف پلاستیکی نذری در معابر شهری و اطراف حسینیه ها و هیئت هاي عزادار، زیبنده شهر و این مراسم بزرگ مذهبی و دینی نیست. ظهر عاشورا که به پایان می‌رسد به دلیل ناآگاهی و فقدان مسئولیت پذیری برخی از مردم، چهره اغلب شهرهای کشور یکپارچه مملو از ظروف پلاستیکی نذورات می شود. لازم به ذکر است این ظروف از ارزش بازیافتی بسیار پایینی نیز برخوردارند و بسیاری از مراکز بازیافت پسماند از ارائه خدمات برای بازیافت این محصول سرباز می زنند.
محرم شهر پاک را می توان بهانه زیبایی برای ترویج فرهنگ استفاده نکردن از پلاستیک در میان عزاداران و فرهنگ «نه به ظروف یک بار مصرف» بیان کرد.
